Vanuit een achtergrond in fotografie gebruikt Anna Dasović momenteel een interdisciplinaire benadering met archiefonderzoek, veldwerk en interviews. Haar werk, vaak het resultaat van langdurige betrokkenheid bij een onderwerp, neemt de vorm aan van installaties, videomontages, fotografie en geluid- of tekstgebaseerde werken.
Met haar werk stelt Anna Dasović vragen als: Wat wordt er bedoeld te communiceren met representaties van zulk extreem geweld ondanks hun oorspronkelijke intenties? Of: in welke ideologische narratieven spelen zulke representaties een rol op structureel niveau?
Centraal in haar werk staat een verkenning van het figuur van de omstander, en de manieren waarop het onvoorstelbare en het niet representeerbare – categorieën die worden voortgebracht door het discours over genocide – worden opgeroepen om de verantwoordelijkheid van getuigenschap door representatie te verwerpen. Dasović is geïnteresseerd in die verwerping, evenals de uitsluiting van kennis die zich in het lichaam bevindt maar door autoritaire maatschappelijke structuren wordt ontkend.
Haar werk is getoond in het Van Abbemuseum in Eindhoven, Framer Framed Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam en voormalig Stedelijk Museum Bureau Amsterdam, Survival Kit Latvia, Bergen Assembly, Württembergischer Kunstverein Stuttgart, Kunstverein Braunschweig, Museum of Modern Art of Algiers (MAMA) en het Museum of Yugoslav History in Belgrado. Eerder was zij artist in residence of ontvanger van fondsen bij Künstlerhaus Büchsenhausen, Rijksakademie van beeldende kunsten, MAMA Algiers, Celeia Centre for Contemporary Arts, Celje, Casa Tres Patios in Medellín en Residencia en la Tierra in Montenegro, Colombia. Ze is lid van Collection Collective, Template for a Future Model of Representation.
Before the fall there was no fall
Episode 01: raw material (2015 – 2020)
3 elementen:
– 4:3 tweekanaals video-installatie 47’ in loop, kleur, stereo;
– Eenkanaals video 9’27”;
– Drietalig tekstwerk in het Bosnisch, Engels en Nederlands (of een andere derde taal van het gastland waar het werk wordt getoond), 60 x 285 cm
1/4 + 2AP
Episode 02: surfaces (2020)
Eenkanaals video-installatie, 21’19’’ in loop, kleur, stereo
1/4 + 2AP
Middenin de Bosnische Burgeroorlog was Srebrenica uitgeroepen tot VN-veiligheidszone en stond onder bescherming van bataljons van Nederlandse VN-vredessoldaten. In juli 1995 werd de stad ingenomen door de Bosnisch-Servische troepen die de Bosniak (Bosnische Moslim) mannen van de vrouwen scheidden, terwijl de Nederlandse blauwhelmen toekeken. De vrouwen en kleine kinderen werden gedeporteerd, en 8.327 mannen en jongens werden vermoord in een bloedbad dat later door het Internationaal Strafhof tot genocide werd verklaard.
Na lange onderhandelingen werd aan Anna Dasović toegang verleend tot 100 Super VHS videobanden van het Nederlandse Ministerie van Defensie, waarop de training van de Nederlandse soldaten voor hun uitzending is vastlegd. In de installatie Before the fall there was no fall. Episode 01: raw material (2015 – 2020) combineert ze de videobanden met fragmenten uit het Handboek voormalig Joegoslavië uit 1994, en laat zien hoe de soldaten in de training rollenspellen uitvoerden op een manier die de Bosniak-bevolking racialiseerde en tot ‘de Ander’ bestempelde. Hiermee vraagt de kunstenaar: in hoeverre werd het (gebrek aan) handelen van de Nederlandse soldaten in Srebrenica beïnvloed door deze impliciete verankering van geracialiseerde weergaven van de Bosniak-bevolkingsgroep?
In Before the fall there was no fall. Episode 02: surfaces (2020) volgt de camera de muren van de militaire VN-basis bij Srebrenica, 25 jaar na de genocide. Beelden van muurtekeningen en andere sporen die de soldaten op de muren van de basis achterlieten worden naast het ruwe archiefmateriaal van Episode 1 geplaatst. Hiermee toont de kunstenaar de militaire cultuur en raciale vooroordelen van de Nederlandse soldaten, waarop zij vervolgens hun geclaimde positie als neutrale omstanders tijdens de genocide in twijfel trekt.
Before the fall there was no fall. Episode 01: raw material werd geproduceerd in opdracht van het Van Abbemuseum en Framer Framed. Episode 02: surfaces werd geproduceerd in opdracht van Framer Framed en Künstlerhaus Büchsenhausen.
Grounds for denial (2022 – heden)
Eenkanaals video-installatie 18’22’’
1/4 + 2AP
Zaalopname Anna Dasović, grounds for denial (2022), Stroom Den Haag. Foto Franz Mueller Schmidt. Alle rechten voorbehouden Hartwig Art Foundation.Grounds for denial is onderdeel van Dasović’s doorlopend onderzoek, waarin ze zich richt op structuren die genocidaal geweld (on)zichtbaar maken en op de structuren die worden ingezet om de politiek ongemakkelijke aspecten van zulke conflicten te verhullen. Het werk verwijst specifiek naar een groeiend historisch revisionisme aangaande de systematische genocide van Bosniakken in Bosnië en Herzegovina. De titel is een juridische term die verwijst naar de mogelijke redenen om een claim af te wijzen. Dasović gebruikt deze als een metafoor voor historisch revisionisme: geschiedenis – zoals deze doorgaans verteld wordt – is niet accuraat, en kan daarom aan revisie onderworpen worden.
In de video toont de kunstenaar de groeiende representatie van Servisch nationalisme in de publieke ruimte van de entiteit Republika Srpska in Bosnië en Herzegovina, in de vorm van graffiti, muurschilderingen en bekladde monumenten die de ontkenning van het genocidale geweld van de jaren 1990 verbeelden. Deze visuele documentatie symboliseert ook de mythologisering van het politieke ideaal van een ‘Groot-Servië’, dat de genocide negeert en ontkent. Dasović stelt de paradoxale vraag of – en hoe – het mogelijk is een beeld te schetsen van iets dat structureel ontkend en daardoor onzichtbaar is.
Anna Dasović: grounds of denial in Stroom Den Haag (3 sept. – 16 okt. 2022) was de laatste tentoonstelling van het Special Project 2020/21. De tentoonstelling culmineerde in een publieksprogramma op 15 oktober 2022, Seminar on reenactment as an artistic strategy, met bijdragen door filmmaker Didem Pekun, kunstenaars Bassem Saad en Sanja Grozdanić en forensisch onderzoeker Maksym Rokmaniko.
Grounds for denial werd samen met de twee afleveringen van Before the fall there was no fall aangekocht via het Art Production | Collection Fund.