Édgar Calel is een kunstenaar uit Guatemala met een Maya-Kaqchikel achtergrond. Hij studeerde af aan de Escuela Nacional de Arte Rafael Rodríguez Padilla in Guatemala-Stad en werkt nu in uiteenlopende media. In zijn werk verkent Calel de complexiteiten van inheemse ervaring, bezien door de lens van de kosmovisie, spiritualiteit, rituelen, groepspraktijken en overtuigingen van de Maya-Kaqchikel gemeenschap. Deze plaatst hij tegenover het systemische racisme en de uitsluiting waarmee de oorspronkelijke bevolkingsgroepen van Guatemala geconfronteerd worden.
Calel exposeerde o.a. in het SculptureCenter, NY (2023); de 12e Liverpool Biënnale (2023); 14e Gwangju Biënnale (2023); 58e Carnegie International, Pittsburgh (2022); 11e Berlin Biënnale (2020); Proyectos Ultravioleta, Guatemala-Stad (2020 & 2021); National Gallery of Canada, Ottawa (2019) en MUAC Museo Universitario de Arte Contemporáneo, Mexico-Stad (2019).
B’alab’äj (Jaguar Stone) (2023)
Negen stenen, aarde, dertien schoffels, negen handgekerfde houten machete-sculpturen, kaarsen, eenkanaals audiobestand, ritueel om het werk te activeren
B’alab’äj verwijst naar een steen op een heilige locatie dichtbij de geboorteplaats van de kunstenaar in Chi Xot (Guatemala), waar eeuwenlang sacrale ceremonieën zijn uitgevoerd. De steen draagt een bijzondere betekenis voor de Maya-Kaqchikel gemeenschap en vormt daarmee een ondersteunend oriëntatiepunt waar offerandes worden achtergelaten, vaak in de vorm van aangestoken kaarsen, om de begeleiding en hulp van voorouders te vragen bij aanstaande oogsten.
Voor de eerste presentatie van dit werk in het SculptureCenter (11 mei – 7 aug 2023) weerspiegelt Calel deze specifieke omgeving in een installatie met aarde en stenen. Elke dag wordt het werk op instructie van de kunstenaar door het museumpersoneel geactiveerd met een handeling van jun k’obomanik (het tonen van dank door middel van offerandes), waarbij kaarsen worden aangestoken en op de stenen geplaatst.
Het conserveren van de tradities van de Maya-Kaqchikel is een integraal onderdeel van Calels werk. Vertrouwen en samenwerking tussen de instelling, de kunstenaar en zijn gemeenschap zijn vereisten voor zijn werk als een mogelijkheid om deze tradities te delen, en tegelijk in dialoog te treden met voorouderlijke rituele praktijken. Om deze redenen wordt het werk van Édgar Calel niet als een aankoop toegevoegd aan de collectie, maar in een constructie van langdurig beheer. Onderdeel daarvan is een sterke toewijding aan het ondersteunen van de gemeenschap wiens ritueel benodigd is voor de installatie van het werk.
Édgar Calel: B’alab’äj (Jaguar Stone) is een werk in opdracht van SculptureCenter, New York en Hartwig Art Foundation. Het werk werd geselecteerd door het Commissioning Committee 2021/23 en (in de vorm van een langdurig beheer) aangekocht via het Hartwig Art Production | Collection Fund. Vervolgens zal het aan de Nederlandse staat worden gedoneerd en als integraal onderdeel van de nationale Rijkscollectie beschikbaar zijn voor organisaties binnen en buiten Nederland.