De kunstenaar Anawana Haloba is oorspronkelijk afkomstig uit Zambia, maar woont en werkt in Oslo en Livingstone. Haloba maakt met poëzie, bewegend beeld, objecten en geluid meeslepende installaties en performances. Ze onderzoekt hoe gemeenschappen een weg vinden door complexe politieke, sociale, economische en culturele transformaties, die zijn gevoed door ideologie en de postkoloniale geschiedenis.
Haloba was artist in residence aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en is alumna van de Smithsonian Artist Research Fellowship in Washington DC. Haar werk is internationaal tentoongesteld in zowel solo- als groepstentoonstellingen, waaronder de Biënnale van Venetië (2009), de Sharjah Biënnale (2019) en de 13e Berlin Biennale (2025).
Looking for Mukamusaba – An Experimental Opera (2024-25)
Gemengde media; geluid ca. 25 min
Muziek: Sidiki Camara
Zaalopname Anawana Haloba, Looking for Mukamusaba – An Experimental Opera (2024-25). 13th Berlin Biennale, KW Institute for Contemporary Art. Courtesy Anawana Haloba. Foto: Marvin SystermansLooking for Mukamusaba – An Experimental Opera maakt deel uit van Haloba’s doorlopend sonisch onderzoek naar Zuid-Afrikaanse orale tradities. Hier gebruikt de kunstenaar speakerdrivers—onderdelen in luidsprekers die geluid genereren—voor acht sculpturale vormen die als nagalmkamers werken, speciaal ontworpen om geluid te weerkaatsen en een diffuus geluidsveld te creëren. Sommige zijn gebaseerd op traditionele huwelijks- en initiatieceremonies, terwijl andere volledig nieuwe vormen door de kunstenaar zijn uitgevonden.
Het werk is een sculptuur van een opera, met personages die mythe en geschiedenis vermengen. Centraal staat Mukamusaba, wat staat voor “Je zult haar/hem vrezen” of “degene die grootheid belichaamt” in siLozi, de taal die het Lozi-volk in het zuidwesten van Zambia en Namibië veelal spreekt. Naast haar verschijnt Alice Lenshina, een zelfverklaarde profetes die de antikoloniale Lumpa Church oprichtte (1953). Ook figureert Lucy Sichone, een burgerrechtenactivist en onderwijzer die actief was in de United National Independence Party, destijds de regerende partij van Zambia, en die in 1993 de Zambia Civic Education Association heeft opgericht. Haloba ziet deze drie vrouwen als haar “vrouwelijke Fanons”. Deze term heeft ze ontleend aan de revolutionaire geest van Frantz Fanon, een in Martinique geboren denker wiens werk de psychologische impact van kolonialisme op de kolonisator en de gekoloniseerden onderzocht.
Haloba baseert de verhalen van deze drie vrouwen op liederen en orale tradities. Ze brengt ze tot leven en deelt hun ervaringen door gebruik te maken van opera en maskerade. De installatie fungeert als een ruimte tussen werelden, waarin een vorm wordt gevonden voor stemmen uit strijd in het verleden en in het heden. Op die manier geeft Haloba ideeën over gemeenschap en solidariteit een nieuwe betekenis. Collectief verdriet en woede transformeert ze tot “een luid lied van verzet”. Deze stemmen roepen en reageren op elkaar in de ruimte en delen verhalen over verdriet en beproevingen uit de hele wereld.
Looking for Mukamusaba – An Experimental Opera is in opdracht van en geproduceerd door Hartwig Art Foundation en de Berlin Biennale for Contemporary Art. Co-productie van Office for Contemporary Art Norway (OCA), Kulturdirektoratet en het Nationaal Museum Oslo.
Het werk is te zien als onderdeel van de 13e Berlin Biennale tot 14 september 2025.
Geselecteerd door de Commissioning Committee en aangekocht via het Hartwig Art Production | Collection Fund. Het werk wordt geschonken aan de Nederlandse staat en wordt een integraal onderdeel van de nationale kunstcollectie (‘Rijkscollectie’), beschikbaar voor instellingen in Nederland en daarbuiten.